Tôi có duyên được gợi nhắc về khái niệm “lòng trắc ẩn” khi đọc cuốn sách Nonviolent Communication – Giao tiếp bất bạo động (NVC). Tôi biết khái niệm này từ trước, nhưng chưa quá chú tâm đến nó. Và nhân cơ hội cuốn sách đang nhắc tôi về khái niệm đầy sâu sắc, cốt tuỷ và mãi-xanh này, tôi nghĩ rằng tôi cũng nên góp sức gợi nhắc lại khái niệm này tới bạn đọc.
Lòng trắc ẩn là sự tốt đẹp bản năng và nguyên thuỷ có sẵn trong từng người chúng ta. Hễ là người, thì có lòng trắc ẩn. Có thể hiểu đó là sự tốt bụng, tình yêu thương, sự bao dung, hay cũng có thể gọi là “tình người”.
Hãy dành vài giây hít thở và cảm nhận lòng trắc ẩn có sẵn trong bạn. Có đúng không, haha. Bạn có thấy lòng trắc ẩn trong mình không.
Thật ra trong người chúng ta có ti tỉ thứ. Có lòng trắc ẩn, nhưng cũng có hàng ngàn hỉ nộ ái ố. Có tâm thiện, tâm ác cùng tồn tại ở một mức độ và tỷ lệ nào đó. Có những hạt giống nuôi dưỡng lòng trắc ẩn, và cả những hạt giống “xấu” như ganh tỵ, đố kị, căm ghét,…. xuất phát từ những thiếu thốn, từ những nhu cầu chưa được đáp ứng.
Okay. Là người mà. Chúng mình cùng chấp nhận bản thân không hoàn hảo, và chủ động sửa mình từng chút một.
Đầu tiên, chính việc chấp nhận và yêu thương cả những mặt “xấu” của bản thân, cũng là một biểu hiện của việc sử dụng lòng trắc ẩn lên chính mình.
Thứ hai, mình càng trắc ẩn được cho bản thân mình bao nhiêu, thì càng có khả năng trắc ẩn cho người khác bấy nhiêu. “Thương mình” chính là cách ta nuôi dưỡng năng lực trắc ẩn, để có đủ trắc ẩn mà mang đi “thương người”. Hay nói cách khác, nếu thương mình ít, thì cũng không thể thương người khác nhiều. Vì sẽ thương người sai cách – sẽ trao đi cái tình thương mà người nhận không cần, không muốn, kiểu vậy. À nhưng cứ thương nhau đi ạ haha, đừng vì sợ sai mà thôi không thương nữa :))) Cái tôi muốn nói ở đây là tình thương cần phải đi kèm trí tuệ và buông xả, nhưng thôi đi xa quá.
Nói tiếp về lòng trắc ẩn. Để dễ hiểu dễ thực hành hơn thì tôi đã nhờ ChatGPT tách nhỏ khái niệm này ra, và tôi biên tập lại. Tôi nghĩ chúng ta chỉ cần đọc nó một lần là tốt rồi, đã là một vài phút lắng lại và tưới tẩm những hạt giống trắc ẩn có sẵn bên trong mình. Ta tưới hạt nào thì hạt đó lớn, ahihi.
Trắc ẩn bao gồm:
- Đồng cảm: Cảm nhận được cảm xúc, nỗi khổ của người khác.
- Tử tế: Cởi mở quan tâm và đối xử tốt với mọi người.
- Khiêm nhường: Không đặt mình ở vị thế cao hơn khi giúp đỡ.
- Tha thứ: Học cách nhìn nhận những lỗi lầm quá khứ bằng góc nhìn thấu hiểu và bao dung, mỉm cười và buông xả. Tha thứ cho chính mình, tha thứ cho người khác. Giống như tôi nói ở đoạn trên: Bạn hãy học cách tha thứ cho chính mình để dùng năng lực đó tha thứ cho lỗi lầm của người khác, một cách tận gốc í. Và chưa tha thứ được thì cũng không sao, quay lại chấp nhận và bao dung cho chính mình haha. Từ từ tháo gỡ dần. Gỡ 1% thôi cũng là đáng kể rùi.
- Không phán xét: Cái này khó vãi haha. Lời khuyên của tôi cho chính mình và cho các bạn là, hãy tích cực trải nghiệm, mở rộng nhãn quan, để thấy bản thân mình thật nhỏ bé, thấy mình chẳng biết gì cả, và mọi phán xét đều là sai bét. Xa rời sự thật. Và vì hễ phán xét tức là sai, thì tốt nhất là không làm cái việc vô nghĩa ấy. Vô thức chúng ta vẫn phán xét, vì ta là con người mà. Đấy là bản năng con người để giữ an toàn cho chính mình. Vậy nên hãy điều chỉnh dần dần, bằng cách chủ động “bắt quả tang” về việc mình đang phán xét, và dừng nó lại ngay lúc đó. Vậy thôi, 1% thôi hihi.
Một vài gợi ý hành động trắc ẩn (Tui tự viết, tui không duyệt câu trả lời của ChatGPT)
- Lắng nghe chủ động: Trao đi sự lắng nghe điềm tĩnh và chân thành, không phán xét, không cố khuyên – chính là món quà vô giá mà bạn có thể dành cho người khác. Thật đấy, không hề hoa mỹ. Ẹ hèm, cái này tôi tự nhận là tôi làm không giỏi, nên thôi không nói gì ở phần này nữa hê hê.
- Chủ động đề nghị giúp đỡ người khác: Cái này tui thích và tui hay làm lắm. Tui sẽ tiếp tục sống như thế nha các mom. Giúp đỡ tuỳ tâm tuỳ khả năng thôi, nhưng giúp được thì tui sẽ nhiệt tình giúp.
- Âm thầm giúp đỡ người khác: Ê cái này tui thấy cool lắm. Một dạng cho đi vô điều kiện. Đối tượng có thể biết hoặc không biết. Giống mấy anh zai trong phim âm thầm giúp người mình thương ý haha.
Thôi không nói đạo lý nữa. Hữu duyên remind lại một khái niệm evergreen thú vị với mọi người thôi. Giữa biển thông tin ngập tràn thượng vàng hạ cám như hiện nay, thỉnh thoảng chúng mình nhắc nhau trở về những điều tốt đẹp gốc rễ nhé.
Mến thương, chụt chụt :*
—
Tôi xin lỗi,
Hãy tha thứ cho tôi.
Cảm ơn bạn,
Thương lắm.
